Droeve snaar, vriend van mij

Privé-domein nr. 96.

De in 1881 geboren filosoof en wiskundige L.E.J. Brouwer heeft vooral naam gemaakt met zijn topologisch werk, dat voor de moderne wiskunde fundamenteel is, en daarnaast zijn intuïtionisme, dat een vergaande hervorming van de wiskunde eiste.

Hij was de eerste wiskundige van werkelijk wereldformaat die Nederland na Huygens heeft voortgebracht. Hij was als wiskundige tegelijk een hartstochtelijk mysticus die rationalisme en wetenschap verfoeide en geloofde dat de taal en de logica de natuur geweld aandoen. 'Dit alles,' schreef Rudy Kousbroek in NRC/Handelsblad, 'hing weer samen met zijn visie op de wiskunde, waarvan hij de gangbare soort beschouwde als een waardeloos gebouw van woorden, dat nergens mee correspondeert.'

Deze geniale geleerde heeft een jarenlange vriendschap en correspondentie onderhouden met de in 1924 overleden dichter en socialist Carel Adama van Scheltema. Zijn dichterschap was doortrokken van het socialisme, wat destijds nogal wat opschudding verwekte in de vaderlandse letteren. Te meer daar Scheltema niet alleen de Tachtigers maar ook eigentijdse progressieven als Henriëtte Roland Holst geducht de les las.

In zekere zin was er geen groter tegenstelling denkbaar dan tussen de twee vrienden: Brouwer subjectief idealist en tegelijk beoefenaar van de strengste aller wetenschappen, Scheltema rationalist en tevens dienaar van de dichterlijke muze. De brieven van Brouwer en Scheltema zijn naar vorm en inhoud bijzonder verrassend en zij tonen Brouwer zonder masker, zonder de terughoudendheid die bij in zijn overige correspondentie altijd in acht nam.

*Dit is verreweg de grootste mens die ik tot nu toe heb ontmoet - hij is in alle opzichten het voorbeeld van een buitengewoon geniaal mens - om een genie te wezen mist hij het verband tussen eigen geest en stoffelijke wereld om hem. - Adama van Scheltema over Brouwer

*Het was de wilde rijkdom van je droomleven, de verwarrende overdaad van je fantazie. Je hebt veel begrepen en je bent een figuur geworden. Een deel van je bloeiend rhythme werd gemeengoed.- Brouwer over Adama van Scheltema