Rome is nooit gestorven: waaraan heeft het die onsterfelijkheid te danken? Louter door de kracht van het Romeinse karakter veroverde het zijn plaats in de wereld om de Middellandse Zee. Hierdoor ook zette Rome een stempel op de Europese naties die uit zijn imperium zijn voortgekomen. Wat was dit Romeinse karakter? Hoe heeft het de Romeinen ertoe geleid de grondslagen te formeren waarop de westerse beschaving is gebouwd? De geschiedenis van Rome wordt in dit boek niet behandeld, al is er wel enige historie in verwerkt. Het geeft ook geen schets van de Latijnse literatuur en evenmin een verhandeling over het Romeinse recht of over het dagelijkse leven. Toch ligt er binnen het beknopte bestek van dit boek van al deze zaken iets besloten. Het dient zich niet aan als een studie over de oudheid alleen, want veel van de problemen der Romeinen zijn nog altijd de onze, en de oplossingen welke zij beproefden, zijn bijzonder modern. Dit boek is geschreven vanuit het gezichtspunt dat de bestudering van het verleden van vitaal belang is voor het begrip van ons zelf, en de Romeinse geest vormt niet het geringste deel van de stof die voor deze studie nodig is. De toepassing kan de lezer zelf maken, wanneer hij goed weet door te denken: het materiaal wordt hem in de hand gegeven. Wanneer men tegenwoordig spreekt over 'het conflict tussen oud en nieuw', over 'crisisomstandigheden' enz., dan zijn dit uit de historie bekende klanken. Evenzo de verhouding van staat en individu, van vrijheid en overheidscontrole; het gebruik en misbruik van het imperium, het op peil brengen van 'onderontwikkelde' volken
het zijn allemaal actuele onderwerpen die de mens van heden terugvindt in het relaas dat de Romeinse geest over zichzelf heeft geschreven in het grote boek der wereldhistorie.
